فصل اول

مبانی مطالعه در حرکت شناسی

هدف

کلی

آشنایی با مفاهیم مطالعه در حرکت شناسی ،حالتهای ایستادن ،سطوح حرکتی و محورهای حرکتی

 

4

 

 

در مباحث حرکت شناسی و آناتومی مبنای مطالعه وضعیت ایستادن فرد

است به طور کلی وضع بدن به دو صورت در نظر گرفته میشود حالت ایستادن آناتومیکی و حالت ایستادن طبیعی

و در حالت اول: قامت راست، پاها جفت، ناحيه كف دستها رو

به جلو و صرفا برای مطالعه حرکات ساعد ، مچ وانگشتان دست می باشد

در حالت دوم : قامت راست ، پاها جفت ، دستها در کنار رانها (كف دستها چسبیده به رانها) می باشد. کلیه قسمتهای بدن (به جز ساعد،دست و انگشتان دست ) بر مبنای این حالت مطالعه می شود.

 

5

 

 

سطوح حرکتی

در مطالعه حرکات انسان سه سطح فرضی اصلی در

نظر گرفته می شود که حرکات اندامهای مختلف بدن بر مبنای این سه سطح مطالعه می شود. این

سطوح بر یکدیگر عمودند که شامل: و سطح سهمی (قدامی - خلفی ): سطح میانی نیز

نامیده می شود، از جلو به عقب بدن طوری می گذرد که بدن را به دو نیمه کاملا مساوی تقسیم می کند. ا سطح عرضی یا سطح آهيانه ای، از چپ به راست بدن می گذرد و بدن را به دو نیمه قدامي وخلفي تقسیم می کند. سطح افقی موازی با سطح زمین است و بدن را به دو نیمه فوقانی و تحتانی تقسیم می کند

محل تلاقی سه سطح فوق را با همدیگر مركز ثقل بدن می نامند.

 

6

 

 

محور های حرکتی بدن

:

محور افقی - سهمی این محور برسطح افقی - عرضی عمود است و هفت نوع حرکت حول این محور در بدن انجام می پذیرد. 1 آبداکشن ۲ ,آداکشن ۳.خم شدن جانبی (این حرکت اختصاصا مربوط به سر وتنه است) ۴.هایپر آبداکشن یا فرا دور شدن (صرفا در حرکات دست ومفصل شانه انجام می شود) ۵. هایپر آداکشن (فرا نزدیک شدن) ۶. برگشت از حالت فرانزدیک شدن ۷ برگشت از حالت خم شدن جانبی

:

محور افقی - عرضی این محور بر سطح سهمی عمود است و چهار حركت حول این محور در بدن انجام می شود . ۱ . فلکشن ۲. اکستنشن ۳.هایپر فلکشن ۴.هایپر اکستنشن

محور عمودی این محور بر سطح افقی عمود است وشش حرکت حول این محور در بدن انسان صورت می پذیرد. ۱. چاخش خارجی ساعد ۲. چرخش داخلی ساعد ۳. چرخش داخلی وخارجی به جز ساعد ۴ برگشت از حالت چرخش خارجی ۵ برگشت از حالت چرخش داخلی

 

 

7

 

فصل دوم

هدف کلی

آشنایی با ساختار و عملکرد مفاصل بدن

کتابخانه الکترونیکی پیام نور ده

 

8

تعریف مفصل

محل ارتباط دو یا چند استخوان را در بدن مفصل می گویند .

تقسیم بندی مفاصل

بر حسب عملکرد ونوع حرکت به سه دسته متحرک ، نیمه متحرک وثابت تقسیم می شوند.

از لحاظ ساختمان به سه دسته بليفي ، غضروفی وسینوویال تقسیم می شوند .

در حرکت شناسی بیشتر به مفاصل متحرک یا سینوویال توجه می شود که به شش دسته تقسیم می شوند

١. مفصل کروی، مثل مفصل شانه وران

۲. مفصل لولایی یا قرقره ای ، حرکت این مفصل فقط در یک سطح است و به تا شدن و باز شدن محدود می شود، مانند مفصل بين زند زیرین و استخوان بازو در ناحیه آرنج..

EMOSIE Ebook

کتابخانه الکترونیکی پیام نور ده

9

 

٣. مفصل استوانه ای ، این مفصل فقط حرکت چرخشی دارد مانند مفصل بین دو مهره اطلس وآكسيس. ۴. مفصل لقمه ای ،سطوح این مفصل بیضی شکل است مانند مفصل زانو ، مچ دست ومفصل بين زند

زبرین و استخوانهای مچ دست

 ۵. مفصل زینی ، مانند مفصل بين مچ دست و استخوان كف دستی شست . ۶. مفصل لغزنده ، به مفصل مسطح نیز مرسوم است زیرا سطوح آن صاف اند و می توانند بر روی

یکدیگر در جهات مختلف بلغزند یا سر بخورند، مثل مفاصل بین زواید مفصل مهره ها

10

 

فصل سوم

مفاصل ران ،زانو ، مچ پا

ران

هدف

کلی

تحليل انواع حرکات ران ،شناخت سرمتحرک سر ثابت و مسیر و موقعیت عضله روی

استخوان

 

11

حرکات مفصل ران

• مفصل ران یکی از مفاصل کروی بدن است

، استخوان ران امکان حرکت حول سه محور را دارد.

و حرکاتی که حول این سه محور اتفاق می افتد شامل:

1 فلکشن ۲. اکستنشن ۳.هایپر اکستنشن ۴. آبداکشن ۵. آداکشن ۶. هایپرآداکشن ۷. چرخش داخلی ۸. چرخش خارجی ۹.آداکشن افقی ۱۰ آبداکشن افقی ۱۱ حرکت دورانی

 

12

عضلات خم کننده ران

عضله پسواس

 این عضله، یکی از اصلیترین عضلات در عمل فلکشن ران است، از کنار خارجی دوازدهمین مهره پشتی و تمام مهره های کمری و غضروفهای بین مهره ای منشا

برد و به صورت مورب سر متحرک آن به گی کوچک استخوان ران متصل می گردد.

عضلة خاصرهای

از ناحيه حفره خاصرهای درونی (به استثنای قسمت قدامی و تحتانی آن) منشأ می گیرد و همراه با وتر عضله پسواس به برجستگی کوچک استخوان ران متصل می شود.

دو عضله بالا وظیفه کلی تا کردن مفصل ران را بعهده دارند. عضلات بالا در فعالیتهایی چون راه رفتن، دویدن و بالا رفتن از پله ها فعالیت می کنند. ا

13

 

 

• عضله راست رانی

در سطح قدامی ران قرار دارد. سر ثابت :دو نقطه خاصرهای قدامی تحتانی و بخش فوقانی حفرة مفصلی سر متحرک : لبه فوقانی استخوان کشکک و برجستگی فوقانی درشت نی. عملکرد: این عضله یکی از اصلی ترین عضلات در

حرکت خم شدن ران است | و جزء عضلات باز کننده زانو نیز محسوب می شود.

14

 

 

• عضله شانه ای

سر ثابت: لبه بالایی استخوان عانه سر متحرک : سطح فوقانی و خلفی استخوان ران. عملکرد:این عضله علاوه بر حرکت خم شدن در انجام حرکت دور شدن و چرخش خارجی ران نیز مؤثر است.

15

 

 

• عضله خياطه

یکی از عضلات طویل بدن است. سر ثابت :خار خاصرهای قدامی _ فوقانی سرمتحرک: سطح بالای داخلی استخوان درشت نی عملکرد: این عضله علاوه بر حرکت خم شدن در انجام حرکات نزدیک شدن و چرخش ران به خارج مؤثر می باشد. عضله خياطه در حرکت چرخش داخلی وخم کردن زانو نیز مشارکت می کند.

عضله کشنده پهن نیام وعضله سرینی میانی

این عضلات در خم شدن ران دخالت دارند (در بخش عضلات دور کننده ران درباره آنها توضیح خواهیم داد).

16

 

 

عضله نیمه غشایی

عضله نیمه غشایی یکی از عضلات گروه همسترینگ است .

سر ثابت : قسمت خارجی برجستگی ورکی

 سر متحرک :بخش خلفی و داخلی استخوان درشت نی  عملکرد:این عضله، علاوه بر اینکه از گروه عضلاتی است که در انجام عمل باز شدن و فرا باز شدن ران دخالت دارد. خم کننده ساق پا نیز هست و در چرخش داخلی و دور شدن ران نیز مشارکت دارد.

عضله نیمه وتری

سرثابت : برجستگی ور کی لگن

 سر متحرک: بخش فوقانی و سطح داخلی درشت نی عملکرد:عضله بالا، علاوه بر عمل باز شدن و فرا باز شدن ران، در چرخش داخلی استخوان و نزدیک شدن ران نیز دخالت دارد.

17

 

 

• عضله دو سررانی

یکی دیگر از مجموعه عضلات همسترینگ است که در بخش خلفی ران قرار دارد . سر ثابت: برجستگی ور کی سرمتحرک :بخش بیرونی و فوقانی درشت نی و سر استخوان نازک نی. عملکرد: اکستنشن، هایپر اکستنشن و چرخش خارجی ران

 

Semimembranosus

سه عضله بالا (گروه عضلات همسترینگ) عضلاتی اند که، علاوه بر مفصل ران، در انجام حرکات مفصل زانو از جمله خم شدن زانو دخالت دارند.

18

 

 

• عضله سرینی بزرگ

در بخش خلفی و فوقانی ران قرار دارد. سر ثابت : قسمت خلفی استخوان خاصره و سطح خلفی استخوان خاجی و کناره جانبی دنبالچه سر متحرک : شاخه خارجی خط خشن عملکرد :عضله سرینی بزرگ، علاوه بر عمل باز شدن، در فرا باز شدن و چرخش خارجی ران دخالت دارد و چنانچه ران ثابت باشد، لگن را راست می کند

به

اید

19

 

عضلات دور کننده ران گروه عضلاتی که باعث حرکت دورشدن ران می شوند در سطح خارجی استخوان ران قرار دارند عضلات این گروه عبارت اند از:

عضله سرینی میانی

یکی از مهمترین و اصلیترین عضلات در عمل دور شدن ران است... سر ثابت عضله :سطح خارجی خاصره سر متحرک عضله: سطح خارجی برجستگی بزرگ ران عملکرد: علاوه بر دورشدن، بخش قدامی آن در خم شدن و چرخش داخلی و الیاف خلفی آن در باز شدن و چرخش خارجی دخالت دارند

عضله سرینی کوچک عضله سرینی کوچک از عضلات عمقی ناحیه باسن است سر ثابت: سطح خلفي استخوان لگن سرمتحرک:سطح قدامی برجستگی بزرگی استخوان ران. عملکرد: عمل این عضله دورشدن و چرخش داخلی ران است. از سه عضله سرینی که در ناحیه باسن قرار دارند دو تای آنها به برجستگی بزرگ ران متصل اند.

20

کتابخانه الکترونیکی پیام نور

 

 

• عضله کشنده پهن نیام

در قسمت قدامی و جانبی ران قرار دارد. سر ثابت: پنج سانتی متری قدامی خار خاصره ای و بخش قدامی تاج خاصرهای سر متحرک: لقمۂ خارجی و فوقانی درشت نی و کناره خارجی استخوان کشکک عملکرد: این عضله، علاوه بر دور شدن ران، در خم شدن و چرخش داخلی استخوان ران به میزان بسیار کم دخالت می نماید.

عضله خياطه عضله خياطه که، در بخش عضلات تاکننده ران توضیح داده شده نیز جزو این گروه از عضلات است. با توجه به اینکه سر ثابت این عضله در بخش جانبی مفصل ران قرار گرفته است در عمل دور شدن ران نیز مشارکت می کند.

SEEDOOR

O

Pay

21

کتابخانه الکترونیکی پیام نور..

 

 

• در انجام حرکت نزدیک کردن ران چهار عضله نقش اصلی دارند. این چهار

عضله عبارت اند از: نزدیک کننده بزرگ نزدیک کننده طويل نزدیک کننده کوتاه راست داخلی

 این عضلات در قسمت داخلی ران قرار دارند و از روی مفصل لگن نیز عبور می کنند. عضلات دیگری شامل عضله شانه ای و عضلات نیمه وتری و نیمه غشایی از گروه همسترینگ اند. موقعیت آنها روی مفصل و مسیر امتداد آنها بگونه ای است که به انجام حرکت نزدیک کردن کمک می کنند. ا

22

 

 

عضلات نزدیک کننده ران

• عضله نزدیک کننده بزرگ

سر ثابت عضله: قسمت قدامی استخوان عانه سر متحرک عضله: تكمله نزدیک کننده بزرگ، طول خط خشن و لبه درونی خط

خشن عمکرد: علاوه بر نزدیک کردن مفصل ران، در چرخش داخلی و خم کردن ران نیز نقش دارد.

عضله نزدیک کننده طویل

سر ثابت :سطح قدامی استخوان عانه سر متحرک : قسمت میانی و داخلی استخوان ران عملکرد:عضله بالا در خم شدن و چرخش داخلی ران نیز دخالت دارد.

23

 

 

عضله نزدیک کننده کوتاه

 از عضلات نزدیک کننده ران است که در ناحیه داخلی استخوان ران

قرار دارد.. سر ثابت عضله : بخش قدامی استخوان عانه سر متحرک عضله: قسمت بالای استخوان ران (خط خشن) عملکرد: عمل این عضله نزدیک کردن، خم کردن و چرخش داخلی ران است

 

• عضله راست داخلی

عضله راست داخلی در بخش داخلی ران قرار گرفته است. سر ثابت عضله: ارتفاق عانه و شاخه فرودی عانه سر متحرک عضله: برجستگی فوقانی و قسمت داخلی استخوان

درشت نیا عملکرد: این عضله، علاوه بر نزدیک کردن ران در چرخش داخلی، در خم شدن این عضو نیز دخالت دارد.

tubercle Adductor

نیز در نزدیک کردن

ران دخالت دارند. ا

24

 

عضلات موثر در حرکات چرخشی ران

چرخش خارجی. شش عضلة عمده چرخش دهنده خارجی ران عبارت اند از: هرمی رانی، دو قلوی فوقانی، دو قلوی تحتانی، سدادی درونی، سدادی بیرونی و مربع رانی. عضلات بالا همگی در کنار یکدیگر در بخش فوقانی استخوان لگن قرار دارند. سر ثابت: سطح داخلی و خارجی ساکروم و لگن ، به صورت افقی امتداد می یابند ،

سر متحرک : نمای میانی و پشتی برجستگی بزرگ

عضلات دیگر که در اجرای حرکت چرخش خارجی ران نقش کمک

کننده دارند عبارت اند از: خياطه، شانه ای، نزدیک کننده کوتاه، نزدیک کننده بزرگ، سرینی کوچک، سرینی بزرگ و دو سر رانی.

دو عضله نزدیک کننده کوتاه و بزرگ نقش بسیار ضعیفی در اجرای حرکت چرخش داخلی بعهده دارند.

MOTSIDbook

چرخش داخلی، چرخش داخلی ران به کمک عضلات نیمه غشایی، نیمه وتری نزدیک کننده دراز و سرینی میانی انجام می گیرد. این گروه از عضلات قبلا شرح داده شده اند.

25

کتابخانه الکترونیکی پیام نور ده

 

زانو

: هدف کلی:

آشنایی با حرکات زانو و عضلات عمل کننده در انجام حرکات زانو

مفصل زانو حجیم ترین مفصل بدن است، اما از لحاظ استحکام استخواني ضعيف است و بیشتر به تاندونها و لیگمانهاي اطراف خود اتكا دارد.

EMOSIE Ebook

PNU

27

کتابخانه الکترونیکی پیام نور ده

 

 

حرکات زانو

Flexion

. 1- خم شدن زانو (فلکشن): حرکت ساق پا به سمت عقب به صورتی که زاویه بین ساق پا و ران کم شود.

. ۲- باز شدن زانو اکستنشن): برگشت از حالت خم شدن تا رسیدن به وضعیت مطالعه .

Extension

3- حرکات چرخشی زانو ( چرخش داخلی و خارجی): حرکات چرخشی زمانی در مفصل زانو رخ می دهد که زانو در حالت فلکشن باشد. چنانچه سطح قدامی ساق پا به سمت داخل بچرخد، چرخش داخلی زانو و زمانی که به سمت خارج بچرخد چرخش خارجی انجام شده است.

AMES by Ebook

G

28

کتابخانه الکترونیکی پیام نور ده

 

 

عضلات خم کنندة زانو

در حرکت خم شدن زانو عضلات دو قلو، کف پایی، رگبی، راست داخلی، خیاطه، دو سررانی و گروه عضلات همسترینگ دخالت دارند.

سال دوقلو در پشت ساق پا قرار دارد . سر ثابت : سطح خلفی کندیل های میانی و داخلی ران سرمتحرک :سطح خلفي استخوان پاشنه عملکرد:روی دو مفصل مچ پا و زانو عمل می کند. علاوه بر

خم شدن زانو، در حرکات پلانتار فلکشن پا نیز نقش دارد.

 

29

 

 

 

• عضله کف پایی

سر ثابت: لقمه خارجی استخوان ران سر متحرک: قسمت خلفی استخوان پاشنه در ناحيه خلفی ساق پا قرار گرفته و در حرکات دو مفصل زانو و مچ دخالت دارد .

کف پایا

دوقلو مسم

رد آشیل

عضله رکبی

از عضلات عمقی بدن در ناحيه خلفی و درست در ناحیه پشت زانو است. ا

سر ثابت: لقمۂ خارجی و تحتانی استخوان ران

سرمتحرک: بخش خلفی و فوقانی استخوان درشت نی

عملکرد: حرکت خم شدن زانو و چرخش داخلی ساق پا را به عهده دارد.

30

کتابخانه الکترونیکی پیام نور ده

 

 

عضلات باز کنندة زانو

چهار عضله راست رانی (راست قدامی)، پهن داخلی، پهن خارجی و پهن میانی

که در گروه عضلات چهار سر رانی اند، انجام عمل باز شدن زانو را بر عهده دارند. از حجیم ترین و قویترین عضلات بدن اند.

سر ثابت این گروه عضلات با یکدیگر متفاوت و به شرح ذیل است:

عضله راست رانی به خار قدامی و تحتانی استخوان خاصره |

عضله پهن خارجی به برجستگی بزرگی استخوان ران و لبه بیرونی خط خشن

عضله پهن میانی به ۴/۳  سطح فوقانی و قدامی تنه استخوان ران

عضله پهن داخلی به برآمدگی استخوان ران (خط خشن)

31

کتابخانه الکترونیکی پیام نور ده

 

 

محل اتصال سر متحرک این عضلات در یک نقطه

است. عضله به وسیله تاندون به کشکک زانو متصل می شودو نهایتا به برجستگی فوقانی و قدامی درشت نی می چسبد.

عملکرد:باز کردن مفصل زانو..هریک از عضلات بالا دردامنه حرکتی متفاوتی ، بیشتر درگیر عمل

خواهند شد. عضله پهن داخلی در هنگام باز کردن نهایی ساق پا

در زمره فعالترین عضلات است . ا عمل عضله پهن میانی هدایت صحیح کشکک

زانوست.

این گروه عضلات با تغییر پیدا کردن زوایای مفصلی، عملکرد و فشار و وارد بر آنها در حد بسیار بالایی تحت تأثیر قرار می گیرد.

 

32

درون عضلات گردانندة زانو

مجموع پنج عضلة نيمه وتری نیمه غشايي، خياطه، راست داخلي و ركبي در انجام حرکت چرخش داخلي زانو شرکت دارند. تمامی این عضلات علاوه بر چرخش داخلي زانو در اعمال حركتي دیگر در مفصل ران و زانو دخیلند.

مسیر و امتداد این عضلات بگونه اي است که چرخش ساق پا را حول محور عمودي امكان پذير ميکند.

VESTE E

کتابخانه الکترونیکی پیام نور ده

33

 

عضله  برون گرداننده زانو

تنها عضله ای که باعث چرخش خارجي زانو مي گردد عضلة دو سرراني است. این عضله به صورت مورب نسبت به سطح و محور حرکتی کشیده شده است در نتيجة، امکان چرخش خارجي بخش تحتاني پا را فراهم مي كند.

این عضله در گروه عضلات باز کننده ران توضیح داده شده است.

Mersiyebook

34

 

 

Dorsiflexion

پلانتار فلکشن پا

در انجام این حرکت زاوية بين ساق و پا افزایش می یابد. در اعمالي چون راه رفتن، دویدن، شنا، ژيمناستيك و بلند شدن روي پنجه پا، از باز شدن پا استفاده ميشود.

Plantar flexion

• دورسى فلکشن پا

در انجام این حرکت پنجه به ساق پا نزديكتر ميشود. - حركات برگشت از حالت خم شدن و باز شدن نیز از جمله

دیگر حرکات مفصل مچ پا مي باشند.

حرکت اینورژن در اینورژن (درون چرخي) كف پا به طرف داخل بدن متمايل مي شود و در ورزشهاي مثل فوتبال، اسكي دوومیداني به كار مي رود.

حرکت اورژن در اورژن (برون چرخي) كف پا بطرف خارج متمایل مي گردد و در ورزشهاي مثل فوتبال و اسكي به كار مي رود.

36

عضلات خم كنندة مچ پا

در خم کردن مچ پا، مجموع، چهار عضله شامل نازك ني طرفي، ساقي قدامي باز كنندة طویل انگشتان پا و باز کنندة دراز شست درگیرند. محل این گروه از عضلات در ناحية قدامی ساق پا ست.

ا

. عضلة نازك ني طرفي |

در قسمت خارجي و تحتاني ساق پا قرار دارد. سرثابت: سطح قدامي و تحتاني نازك ني سر متحرك: ابتداي پنجمين استخوان کفپایي عملکرد: علاوه بر انجام حرکت دورسي فلكشن، در عمل اورژن مچ پا مشارکت دارد.

PN Jed

37

کتابخانه الکترونیکی پیام نور ده

 

 

عضلة ساقي قدامي

 يکي از مهمترین عضلات در انجام حرکت دورسيفلكشن است سر ثابت :لقمة بيروني درشت ني و دو سوم فوقاني بخش خارجي درشت ني سر متحرك :سطح دروني اولین استخوان میخي و پاية اولین استخوان كف پايي عملکرد: عمل دورسي فلكشن و اینورژن مچ پا را بر عهده دارد.

و

عضله باز کننده انگشتان پا این عضله در بخش قدامي و خارجي ناحية ساق پا قرار دارد. سرثابت: لقمة خارجي استخوان درشت ني و سه چهارم بالايي استخوان نازك ني سر متحرك : استخوانهاي بند دوم، سوم و چهارم انگشت پا عملکرد: علاوه بر عمل خم شدن و برون چرخي، در بازشدن بند انگشتان و استخوانهاي كف و بند اول انگشتان نیز دخالت دارد.

عضلة باز کننده دراز نشست این عضله، در میان عضلة باز کننده انگشتان و عضلة ساقي قدامي، در

۳/۲ تحتاني قدامي ساق پا قرار گرفته است سر ثابت : قسمت مياني و قدامي نازك ني سر متحرك : بند اول انگشت شست عملکرد: در باز شدن مفصل بند شست پا و بند شست و استخوانهاي كف پا، دورسي فلكشن مچ پا و حرکت اینورژن یا درون چرخي مؤثر است

38

 

 

عضلات  عمل کننده در حرکت باز شدن مچ پا

 در انجام حرکت مچ پا مجموعا هشت عضله، دوقلو، نعلي نازك ني بلند، نازك ني كوتاه، ساقي خلفي، تاكنندة دراز انگشتان، تاكنندة دراز شست پا و کف پایي، دخالت دارند. این گروه عضلات بیشتر در ناحية خلفي ساق پا قرار دارند عضلة نعلي عضلة نعلي يكي از عضلات عمقي در بخش خلفي ساق پاست ا سرثابت: سطح خلفي و فوقاني نازك ني و قسمت مياني و خلفي درشت

سرمتحرک: سطح خلفي استخوان پاشنه

عملکرد عضلة نعلي يكي از عضلات اصلي عمل پلانتار فلکشن است.

39

 

 

• عضلة ساقي خلفي

این عضله يكي از عضلات عمقي پشت ساق است. سرثابت: سطح فوقاني و خلفي درشت ني و سطح داخلي دو سوم بالايي نازك ني سر متحرك : سطح داخلي استخوانهاي تاسي، پاشنه و سه استخوان میخي عملکرد: علاوه بر عمل پلانتار فلکشن، در درون چرخي مچ پا نیز مشارکت دارد.

 

40

 

• عضلة كف پايي

با توجه به اینکه سر متحرک این عضله به استخوان پاشنه مي چسبد، در انجام حرکت پلانتار فلکشن مچ پا نیز شرکت دارد.

دوقلو سم

زردی آشیل

* دربارة این عضله در گروه عضلات خم كنندة زانو، توضیح داده شده است.

عضلة نازك ني بلند این عضله در بخش خارجی ساق پا قرار دارد. ا سرثابت :بالاي استخوان نازك ني سرمتحرك : سطح خارجی اولین استخوان میخی و اولین استخوان کف پایی

41

 

 

• عضلة تاكنندة دراز انگشتان

سرثابت: بخش خلفي و مياني درشت ني سر متحرك : سطح داخلي انگشتان پا (به استثناي انگشت بزرگ) عملکرد: علاوه بر عمل پلانتار فلکشن و چرخش خارجي پا، عامل

خم شدن بند انگشتان كف پا نیز هست

سرثابت عضله و

سرمتحرك عضله

. عضله تاكننده دراز شستا

عضله اي است که در راستاي مياني پا واقع شده است. سرثابت: بخش میاني و خلفي نازك ني سر متحرك : بخش كف پايي پاية بند دوم استخوان انگشت شست پا عملکرد موقعیت اتصال سر متحرك عضله به انگشت شست موجب

عملکرد آن روي شست پا ميشود، و همچنین باعث حرکت پلانتار فلکشن و درون چرخي مچ پا نیز ميشود.

محل اتصال سرثابت عضله

محل اتصال سر

متحرك عضله

42

• عضلة نازك ني کوتاه

سرثابت: بخش میانی استخوان نازك نی سر متحرك : بخش خارجي پایه استخوان پنجم کف پا عملكرد : بیشتر در حرکت اورژن است، اما در حركت پلانتار فلکشن نیز نقش كمك كننده دارد.

سرثابت، عضله و

سرمتحرك عضله

عضلات عمل کننده در حرکت اورژن (برون چرخي) مچ پا

چهار عضلة بازکنندة انگشتان پا، نازك ني كوتاه ۱ ، نازك ني بلند و نازك ني طرفي در انجام حرکت اورژن مچ پا دخالت دارند.

عضلات عمل کننده در حرکت اورژن (درون چرخی) مچ پا عضلات ساقي قدامي، ساقي خلفي، تاكنندة دراز انگشتان و تاكنندة دراز شست باعث اورژن مچ پا ميشوند.

43

 

 

فصل چهارم

كتف، بازو، آرنج

 1 كتف هدف کلي: شناخت انواع حرکات مفصل كتف و عضلات عمل کننده در هر يك از حرکات آن .

حركات كتف

حركات كتف و بازو با يكديگر مرتبط اند.

تأثيرپذيري حركات كتف از بازو بیشتر در دامنة بالاي حركتي انجام مي شود.

مجموعة استخوان کتف، از لحاظ انجام حرکات، عضو نسبتا آزادي است

 عضلات در برگیرندة كتف باعث میشود که این عضو تنها در سطح فرونتال و حول محور افقي سهمي حرکت نماید و بیشتر حركات به صورت خطي (نه زاویه ای) صورت پذیرد.

به طور کلي، حركات كتف شامل بالا رفتن، پایین آمدن، نزديك شدن، دورشدن، چرخش بالايي، چرخش پاييني و بلندشدن لبة تحتاني كتف است که مختصرا شرح داده خواهد شد.

44

 

۱. بالا رفتن كتف : در این حرکت کتف بدون هیچ چرخشي و به صورت مستقیم به سمت بالا تغییر وضعیت ميدهد. در این حرکت، لبة داخلي كتف از شروع تا پایان حرکت، موازي با ستون فقرات، به سمت بالا حرکت ميکند. حرکت بالا کشیدن كتف از مفصل جناغ ترقوه انجام مي شود

٢. پایین کشیدن کتف: برگشت از حالت بالا تا رسیدن به وضع طبيعي

|

3 دور شدن کتف : كتف بدون چرخش از خط مياني بدن دور ميشود. در واقع، حرکت دورشدن كتف به معنای دقیق کلمه حركتي فرضي است و امکانپذیر نیست، زیرا: ۱- حالت کروي شكل قفسه سینه که در واقع كتف بر روي آن حركت دارد ٢- کشیده شدن استخوان ترقوه به جلو حول محور عمودي و موازي با سطح افقي

نزدیک شدن کتف : نزديك شدن لبه داخلی دو کتف به یکدیگر را گویند. این حرکت به صورت خطي انجام مي شود و کتف چرخشي حول محور خاصي ندارد.

45

 

. چرخش بالايي کتف : این حرکت حول محور افقي سهمي (ساجيتال) انجام مي شود. به این صورت که در انجام چرخش، زاوية تحتانی كتف به سمت خارج و بالا متمایل می شود و انتهاي خار كتف (زاوية بالایی و داخلي) به ستون فقرات نزديك ميشود.

چرخش پایینی کتف : برگشت زاوية تحتاني كتف، از حالت چرخش بالايي به سمت ستون فقرات

 

بلند شدن لبه پایینی استخوان کتف و برگشت به حالت اولیه : این حركت حول محور افقي - عرضي (فرونتال صورت می گیرد. به صورتي که زاوية تحتاني كتف از سطح بدن فاصله می گیرد. این حرکت همراه با حرکت فرابازشدن (هایپراکستنشن) بازوست و بدون حرکت بازو امکانپذیر نیست.

46

 

 

عضلات نزدیک کننده کتف

عضلات متوازي الأضلاع، ذوزنقه و گوشه اي باعث نزديك شدن كتف به خط مياني بدن مي شوند.

عضلة ذوزنقه اي

يكي از عضلات وسيع ناحية خلفي تنه است. این عضله از استخوان پس سري تا مهرههاي پشتي را پوشش میدهد که به چهار بخش تقسیم می گردد:

بخش اول. سر ثابت: استخوان پس سري (باية جمجمه) ، سر متحرك : سطح خلفي ۳/۱ ابتداي استخوان ترقوه. عملکرد: کشش بالايي استخوان کتف بخش دوم. سرثابت: لیگامنت گردني ، سر متحرك : زايدة آخرومي.

عملكرد : کشش بالايي (به صورت جزئي)، نزديك كننده و چرخش دهندة بالايي كتف است.

 بخش سوم. سرثابت: زايدة شوكي مهره هفتم گردني و سه مهرة پشتي ، سر متحرك : خار كتف .

عملکرد: نزديك كردن كتف است.

بخش چهارم. سر ثابت: زايدة شوكي چهارمين تا دوازدهمین مهرة پشتي، سر متحرك : پاية خار کتف

عملکرد: ثابت کردن، نزديك كردن، پایین کشیدن و چرخش كتف به طرف بالاومهمترین وظيفة آن ثابت کردن کتف براي حركات بازوست

42

• عضلة متوازي الأضلاع

در ثابت کردن استخوان کتف در موقع حرکت بازو نقش مهمي به عهده دارد. سرثابت زايدة شوكي آخرين مهرة گردني و پنج مهرة اول پشتي

سر متحرك : لبة داخلى كتف

عملکرد: علاوه بر نزديك كردن كتف، موجب پایین کشیدن این عضو نیز

ميشود.

1(

مر

• عضلة گوشه اي

عمل اصلي بالا کشیدن استخوان کتف و به صورت ضعیف در حركت نزديك كردن كتف مؤثر است.

48

کتابخانه الکترونیکی پیام نور ده

 

عضلات دور کننده کتف

دو عضلة دندانهاي قدامي و سينهاي كوچك باعث دورشدن كتف از ستون فقرات ميشوند.

• عضلة دندانهای بزرگ و در زیر استخوان کتف قرار دارد، نقش بسیار مهمي را در و ثابت کردن کتف عهده دار است.

اسرثابت: سطح تمامي دنده ها و سر متحرك : لبة داخلي سطح قدامي استخوان کتف، و بين زاوية فوقاني و تحتاني مفصل ا

عملکرد:دورکردن كتف از خط میانی بدن، چرخش بالايي كتف

عضله سینه ای کوچک

 در بخش عضلات پایین کشنده كتف توضیح داده خواهد شد.

49

 

 

عضلات پایین کشنده کتف

پایین کشیدن كتف با سه عضلة سينهاي كوچك، قسمت چهارم عضلة ذوزنقه اي و عضلة تحت ترقوهاي انجام مي شود.

• عضلة سينه اي كوچك

از عضلات عمقي بدن است ، در قسمت قدامي سينه قرار دارد.

سرثابت: دنده هاي سوم، چهارم و پنجم سرمتحرک: كنارة داخلي و سطح فوقاني زايدة غرابي عملکرد: کشش پاییني كتف ، دورکردن این استخوان از خطا میاني بدن و چرخش آن به طرف پایین نقش دارد.

50

 

 

عضلة تحت ترقوه ای

. از عضلات بخش قدامي سینه است که در زیر ترقوه قرار دارد. . سرثابت: سطح فوقائي غضروف اولين دنده و سرمتحرک: ناودان زیر ترقوه و عملکرد: پایین کشیدن كتف، ثابت کردن این استخوان (مفصل ترقوه جناغي) و در

بالا کشیدن دندة اول نیز مؤثر است.

51

کتابخانه الکترونیکی پیام نور ده

 

 

عضلات بالا کشندة كتف

کشش بالايي كتف به كمك عضلات گوشه اي، متوازي الاضلاع

و ذوزنقه (بخش اول و دوم) انجام مي گيرد.

• عضلة گوشه اي

 در گوشه فوقاني كتف قرار دارد، مهمترین عضله در کشش بالايي كتف به حساب مي آيد. و سرثابت: زایدة عرضي چهار مهرة اول گردني

سر متحرک: لبة داخلي استخوان کتف بين زاوية بالايي و

پاية خار کتف و عملکرد بالا كشیدن كتف، نزديك كردن و چرخش پاییني كتف.

همچنین، اگر کتف ثابت باشد، انقباض يك طرفه عضله باعث حرکت خم شدن جانبي گردن نیز می گردد.

وی ادامه دادم

عضلات متوازی الاضلاع و ذوذنقه (بخش اول و دوم)قبلا توضیح داده شده اند .

52

کتابخانه الکترونیکی پیام نور ده

 

 

عضلات مؤثر در چرخش بالايي كتف

.

چرخش بالايي كتف به كمك عضلات ذوزنقه اي بخش ۴ و ۲ و دندانهاي

قدامي انجام می گیرد.

53

کتابخانه الکترونیکی پیام نور ده

 

 

عضلات مؤثر در چرخش پاییني کتف

• چرخش پاییني كتف را عضلات متوازي الأضلاع، گوشه اي و سينه اي كوچك انجام

میدهند.

وفي

54

کتابخانه الکترونیکی پیام نور ده

 

بلند شدن زاوية تحتانی کتف

• بلندشدن زاوية تحتاني كتف به صورت

غیرفعال انجام می گیرد. بدین معنی که این حرکت با انقباض عضله یا عضلات خاصي به وجود نمی آید. با حرکت بازو به طرف عقب و فشاري که سر استخوان به حفرة دوري وارد مي آورد، این حرکت در کتف ایجاد مي شود. عضله سينهاي كوچك به طور بسیار ضعیف در بلندشدن زاوية تحتاني كتف مؤثر است.

book

MESTE

PNdeb

55

کتابخانه الکترونیکی پیام نور ده

 

 

بازو

: هدف کلي: شناخت انواع حركات مفصل بازو و عضلات عمل کننده در هر يك از حركات.

و مفصل بازو يكي از مفاصل کروي بدن است . و حرکات این عضو حول سه محور حركتي سهمي، عرضي و عمودي به شرح زیر است :

دورشدن و فرا دورشدن (هایپرآبداکشن) - نزديك شدن و فرا نزديك شدن (هایپر آداکشن) - خم شدن و فرا خم شدن (هایپر فلكشن) - بازشدن و فرا بازشدن (هایپر اکستنشن) - نزديك شدن افقي (خم شدن افقي) - دورشدن افقي (باز شدن افقي) - چرخش داخلي - چرخش خارجي

حركات دوراني

EMOSIE Ebook

| |

57

کتابخانه الکترونیکی پیام نور ده

 

 

حرکات بازو

Circumduction    Flexion        Hyperexten           Extension      Abduction

. فلكشن (خم شدن)

حرکت دست به جلو و بالا را خم شدن (فلكشن) گویند. چنانچه دامنه این حرکت از ۱۸۰ بیشتر شود، حرکت را فرا خم شدن (هایپرفلكشن مي گويند.

 اکستنشن (باز شدن)

برگشت دست از حالت بازشدن (فلکشن) تا رسیدن به وضعیت مطالعه است. ادامة حركت را هایپراکستشن میگویند آبداکشن دور شدن)

دورشدن دست از خط میانی بدن . چنانچه دورشدن بازو از ۱۸۰ فراتر رود به فرا دورشدن (هایپر آبداکشن) موسوم است.

آداکشن  (نزدیک شدن)

برگشت از حرکت آبداکشن تا رسیدن به وضعیت مطالعه. چنانچه این حرکت در جهت حرکت قبلي ادامه یابد تا از وضعیت مطالعه عبور کند، حرکت را فرانزديك شدن (هایپرآداکشن) ميگويند.

58

 

• آداکشن افقي (نزديك شدن)

حرکت دست از حالت افقي و در کنار بدن به حالت افقي در جلوي بدن است. این حرکت

رافلکشن افقی نیز می گویند.

 آبداکشن افقي

برعکس حرکت فوق بدين معني که دست از حالت فلكشن افقي به کنار بدن حرکت میکند.

چرخش داخلي

چرخش استخوان بازو حول محور عمودي به صورتي که سطح قدامي بازو بطرف داخل بدن متمایل گردد.

چرخش خارجی

چرخش استخوان بازو حول محور عمودي به صورتي که سطح قدامي بازو بطرف خارج متمایل گردد

حرکت دورانی

حركتي است مرکب از حرکات خم شدن، دورشدن، بازشدن، فرا بازشدن و نزديك شدن.

59

 

 

عضلات تا کننده بازو

: فلكشن

، حرکت تاشدن بازو در نتيجة انقباض عضلات سینه اي بزرگ (بخش ترقوهاي) اعضلة دو سر بازويي (سر کوتاه) و غرابي بازويي انجام مي شود. عضلات ديگري شامل بخش قدامي دلتوئيد و تحت كتفي به صورت كمكي و ضعیف در انجام این حرکت موثر است.

هایپرفلكشن

عضلات عمل کننده در حرکت هایپرفلكشن همان عضلاتي اند که در حرکت فلكشن شرکت دارند. از آنجا که این حرکت همراه با چرخش خارجي بازو است، در نتیجه عضلات تحت خاري و گرد كوچك نیز به فعالیت وا داشته مي شوند.

SEMESTEVEDOOR

PNdeb

60

کتابخانه الکترونیکی پیام نور ده

 

 

• عضله سینه ای بزرگ و در بخش قدامي و فوقاني تنه قرار دارد، بزرگترین

عضله ناحية سينه و پرگارترین عضله در انجام

حركات بازو ميباشد. . این عضله شامل سه قسمت است: و سرثابت قسمت اول،

۳/۱ داخلي استخوان ترقوه و قسمت دوم ، استخوان جناغ و قسمت سوم غضروف دنده ها وسر متحرك آن سطح خارجي و فوقاني بازو عملکرد: قسمتهاي فوقاني این عضله بیشتر در انجام حرکات خم شدن، خم شدن افقي، چرخش داخلي و آبداکشن شرکت دارد. قسمتهاي پاييني عضله در حركات اکستنشن و آداکشن عمل می کند.

ه

Pt University Ebook

61

 

 

• عضله دو سر بازویی

و در حركات دو مفصل بازو و آرنج دخالت

دارد. داراي دو سر ثابت است • سرثابت (سربلند) : لبة سطح مفصلي حفرة

دوري و | سرثابت (سر کوتاه) : زایده غرابی

سر متحرك : برجستگي زند زبرین عملکرد سر کوتاه عضله، حركات خم شدن، نزديك | شدن و چرخش داخلي است و سر بلند عضله | در حرکات دورشدن و چرخش خارجی دخالت دارد. این عضله باعث حرکات خم شدن و گردش به بیرون ساعد نیز می گردد.

62

کتابخانه الکترونیکی پیام نور ده

 

 

عضله غرابی

. این عضله در بخش فوقانی و داخلی بازو قرار دارد. • سرثابت: زایدة غرابي استخوان کتف . سر متحرك : سطح داخلي و مياني استخوان بازو و عملکرد: خم شدن و خم شدن افقي بازو، چرخشداخلي

عضله دلتوئید

این عضله در گروه عضلات دورکننده (آبداكتور) بازو توضیح داده خواهد شد

EMOSIE Ebook

63

کتابخانه الکترونیکی پیام نور ده

 

 

عضلات باز کننده و دور کننده بازه

حرکات باز شدن و فرا باز شدن بازو به كمك

عضلات پشتي بزرگ ، گرد بزرگ، سينهاي (بخش جناغی)، سر دراز عضله سه سر، تحت كتفي، دلتوئید (بخش خلفي) انجام مي شود.

عضله پشتی بزرگ

از وسيعترين عضلات بدن است، بخش عظيمي از ناحية پشت را می پوشاند. سرثابت: مهرههاي كمري، سطح خلفي ساکروم، تاج خاصره و سه دندة پاییني سرمتحرک:سطح قدامي استخوان بازو عملکرد: حرکات باز شدن و فرا باز شدن ، چرخش داخلی بازو، دورشدن افقي و نزديك شدن

Naar University Ebook

64

کتابخانه الکترونیکی پیام نور

 

عضله گرد بزرگ

در ناحية خلفي كتف قرار دارد. سرثابت: ۳/۱ لبة خارجي و تحتاني كتف سر متحرك : سطح قدامي و فوقاني استخوان بازو عملكرد : حرکات بازشدن، نزديك شدن و چرخش داخلي

Downward and upward movements

عضله سینه ای بزرگ (بخش جناغی)

بخش جناغي این عضله زماني که دست بالاي سر است و یا در بازشدن بازو از حالت ا فرا خم شده دخالت دارد، اما وقتي دست از راستاي افقي بدن پایین می آید، تأثيري در انجام حرکت ندارد.

MersityEbook

65

کتابخانه الکترونیکی پیام نور ده

 

 

عضله سه سر بازویی (سر دراز)

در حرکات دو مفصل بازو و آرنج مؤثر است. مؤثر ترین عمل عضله در حرکت اکستنشن آرنج است، لذا در فصل مربوط به آرنج توضیح داده خواهد شد. سر دراز این عضله در حرکت

باز شدن بازو دخالت دارد.

 عضلة تحت كتفي

برخی منابع این عضله را در حرکت اکستنشن مؤثر می دانند.

عضله دلتوئید

بخش خلفی دلتوئید در حرکت باز شدن و خصوصا هایپر اکستنشن مؤثر است. ا

66

کتابخانه الکترونیکی پیام نور ده

 

 

عضلات دور کننده (آبداکشن) باز و

عضلات دلتوئید، فوق خاری، دو سر بازویی (سر دراز) عامل حرکت آبداکشن باز ویند. عضله دلتوئید در

انجام این حرکت اصلیترین نقش را عهده دار است.

دلتوئید

در ناحیه فوقانی شانه است و روی مفصل بازو را پوشش می دهد. سر ثابت: یک سوم قسمت خارجی ترقوه، خار کتف و بالای زایدۂ آخروم سر متحرک : برجستگی دالی در سطح خارجی و فوقانی بازو

عملکرد: بازو را حول سه محور حرکت می دهد. آبداکشن ، حرکت دور شدن افقی، نزدیک شدن افقی، باز شدن، خم شدن و چرخش بازو

Completion of the upward movement phase

67

کتابخانه الكتروکے بیام نور د دهد

 

 

عضله فوق خاری

در قسمت بالای شانه و روی خار کتف قرار دارد. سر ثابت: حفرة فوق خاری سر متحرک : بالای برجستگی بزرگی استخوان بازو عملکرد: آبداکشن، چرخش خارجی بازو و در حرکات پرتابی نقش مهمی به عهده دارد.

ب ها

عضله دو سر بازویی (سر دراز)

سر دراز این عضله از سطح خارجی استخوان بازو عبور می کند، و در حرکت آبداکشن مؤثر است. ا

verib Ebook

Payar

68

کتابخانه الکترونیکی پیام نور

 

عضلاتي که در حرکت نزديك شدن بازو درگیر

عضلات پشتی بزرگ، سینه ای بزرگ، گرد بزرگ، سه سر بازویی

سر دراز)، تحت کتفی و سر کوتاه دو سر بازویی و غرابی، عضلاتی هستند که باعث حرکت آداکشن بازو می گردند.

EMOSIE Ebook

PNU

69

کتابخانه الکترونیکی پیام نور ده

 

 

عضلات چرخش دهنده داخلی بازو

در چرخش داخلی بازو عضلات تحت كتفي، پشتی بزرگ و گرد بزرگ نقش اصلی را به عهده دارند.

عضلات دیگری شامل بخش قدامی عضله دلتوئید و سینه ای بزرگ (بخش جناغی) در انجام این حرکت مؤثرند. عضله غرابی و بازویی نیز، چنانچه حرکت از چرخش خارجی انجام شود، به کار

میت کتفی

از عضلات عمقی بدن است ، در سطح داخلی کتف قرار دارد. سر ثابت: سطح حفرة تحت كتفي سر متحرک : برجستگی کوچک بازو عملکرد: چرخش داخلی بازو، در حرکات نزدیک شدن، خم شدن و باز شدن

نیز به صورت ضعیف دخالت دارد.

Inisi Ebook

70 -

70

کتابخانه الکترونیکی پیام نور ده

 

عضلات چرخش دهنده خارجی بازو

چرخش خارجی بازو به کمک عضلات تحت خاری، گرد کوچک، دلتوئید (بخش خلفی) و فوق خاری

انجام می شود. دو عضله تحت خاری و گرد کوچک نقش اصلی را در انجام این عمل به عهده دارند .

عضله تحت خاری - گرد کوچک عملکرد و موقعیت این دو عضله یکسان است سر ثابت: سطح خلفی و زیر خار کتف نزدیک لبه داخلی سر متحرک : برجستگی بزرگ بازو عملکرد: چرخش خارجی ، دور شدن افقی وبازشدن. این دو عضله زمانی می توانند در بازو عامل حرکت باشند که عضلاتذوزنقه و متوازی الاضلاع، قبلا کتف را ثابت کرده باشند.

OTSIE Ebook

ayam Nad

71

کتابخانه الکترونیک پیام نور دهد

 

عضلات مؤثر در حرکت نزدیک شدن افقی بازو

 

حرکت آداکشن افقی را گروهی از عضلات، که در ناحيه قدامی مفصل شانه و سینه قرار دارند، انجام میدهند که عبارت اند از: سینه ای بزرگ (بخش جناغی) تحت كتفي، دلتوئید (بخش قدامی) و دو سر بازویی (سر کوتاه).

وقتی حرکت نزدیک شدن افقی در بازو انجام می شود، استخوان کتف از خط میانی بدن دور می شود. در این حرکت (دورشدن کتف) نیز عضلات دندانه ای و سینه ای دخالت دارند.

EMOSIE Ebook

PNU

72

کتابخانه الکترونیکی پیام نور ده

 

عضلات دور کننده افقی بازو

و دور کردن افقی بازو به کمک عضله سه سر بازویی (سر دراز) و گروهی از عضلات ناحية

خلفی کمربند شانه ای، شامل تحت خاری، گرد کوچک و دلتوئید (بخش خلفی) انجام می گیرد. چون در انجام این حرکت کتف نیز به خط میانی بدن نزدیک می شود، عضلات متوازی الاضلاع و ذوزنقه ( ۶ و ۳ و ۲) نیز درگیر عمل می شوند.

حرکت دورانی بازو حرکت دورانی مجموعه ای از حرکات خم شدن، دورشدن، باز شدن، فرا باز شدن و نزدیک شدن است. عضلات مؤثر در این حرکت همان گروه عضلاتی اند که در حرکات تشکیل دهنده حرکت دورانی بازو دخالت دارند. ا

book

MESTE

PNUTO

73

کتابخانه الکترونیکی پیام نور ده

 

 

آرنج

هدف کلي: شناخت انواع حرکات مفصل آرنج و عضلات عمل کننده در هر يك از حرکات آن حرکات آرنج

حرکات آرنج حول دو محور افقي عرضي و عمودي صورت مي گيرد. حركات خم شدن و باز شدن حول محور عرضي و در مفصل لولايي مابين استخوان بازو و زند زیرین

حركات چرخش خارجي و داخلي ساعد حول محور عمودي و در مفصل استوانه اي (ما بین زند زیرین و زیرین) انجام مي شود.

مفصل كروي مابین استخوان بازو و زند زبرین امکان حرکات چرخشي ساعد را فراهم می آورد. وجود زايدة آرنجي مفصل آرنج را با محدودیت دامنة حركتي هايپراکستنشن روبه رو ميکند.

esby Ebook

D

74

کتابخانه الکترونیکی پیام نور ده

 

 

. حرکات آرنج عبارت اند از: 1 .خم شدن، نزديك شدن ساعد به بازو ۲. بازشدن، برگشت عضو از فلكشن، تا رسیدن به حالت اولیه، چنانچه حرکت ادامه پیدا کند. فرا بازشدن نامیده خواهد شد.

External

۳ گردش به بيرون (سوپی نیشن). یا چرخش خارجي ساعد، آرنج در حالت خم شدن باشدکف دست رو به

بالا قرار میگیرد. ۴- چرخش داخلي ساعد (پرونیشن). در حالت خم شدن آرنج، پشت دست رو به بالا قرار می گیرد.

!

و

مبناي مطالعة حركات مفصل آرنج حالت ایستادن آناتوميك است.

75

 

عضلات خم کننده آرنج

چهار عضلة دو سر بازویی، بازویی قدامی

برون گردانندة دراز، (بازويي زند اعلايي) و درون گردانندة مدور باعث حرکت خم شدن آرنج ميشوند.

 

بازويي قدامي

در زیر عضلة دو سر بازويي قرار دارد. سرثابت: ۲/۱ پاييني و قدامي استخوان بازو سرمتحرک: سطح پاییني زايدة منقاري زند زیرین عملكرد : فلکشن آرنج

rwerby Ebook

Payam e

76

کتابخانه الکترونیکی پیام نور ده

بازویی زند اعلایی

و در سطح خارجی زند زبرین قرار گرفته است . سر ثابت: ۳/۱

تحتانی و خارجی استخوان بازو

سر متحرک : سطح خارجی زایده نیزه ای زند زبرین. بهترین وضعیت حرکتی آن زمانی است که آرنج در حالت خنثی (بین گردش بیرونی، چرخش داخلی و عملکرد : در فلکشن آرنج از حالت گردش بیرونی چرخش داخلی و خارجی ضعیف است.

خارجی) باشد.

PNUO

77

کتابخانه الکترونیکی پیام نور ده

 

 

• عضله دو سر بازویی

سر کوتاه آن باعث حرکت خم شدن آرنج می شود. قوی ترین عمل آن فلکشن آرنج است

عضله درون گردان مدور این عضله در حرکت فلکشن آرنج دخالت دارد و در گروه عضلات عامل چرخش داخلی ساعد توضیح داده خواهد شد.

EMOSIE Ebook

PNU

78

کتابخانه الکترونیکی پیام نور ده

 

 

عضلات باز کننده آرنج

باز شدن آرنج به کمک عضلات سه سر بازویی و سه گوش

آرنجی انجام می شود.

عضله سه سر بازویی

در سطح خلفي استخوان بازو قرار دارد، دارای سه سر ثابت است که یک سر آن از برجستگی زیر دوری کتف و دو سر دیگر از نیمه بالایی سطح خلفی بازو (سر کناری) و ۳/۲ پایینی سطح خلفی بازو (سر وسطی) منشأ می گیرد. و سر متحرک آنها به زايده آرنجی زند زیرین اتصال می یابد. ا

عملکرد:در حركات دو مفصل آرنج و بازو دخالت دارد. مهمترین و اصلی ترین باز کننده آرنج است. ا

Payam Noor Unisbybook

PINueo

79

کتابخانه الکترونیکی پیام نور

 

 

• عضله سه گوش آرنجی

عضله بسیار کوچکی در ناحيه خلفی آرنج است. . سر ثابت: سطح خلفی و خارجی فوق لقمه بازو و سر متحرک : پشت زايدة آرنجی و عملکرد: به صورت ضعیف در بازشدن آرنج نقش دارد، اما مهمترین نقش آن پوشش دادن

غشای سینوویالی مفصل آرنج است.

Payam NETU

80

کتابخانه الکترونیکی پیام نور ده

 

عضلة درون گردانندة مدور

سرثابت: قسمت تحتاني و داخلي بازو و قسمت فوقاني و داخلي زند زیرین سر متحرك : ۳/۱ بالايي و كناري زند زیرین عملکرد: چرخش داخلي ساعد، خم شدن آرنج

19[

ا

و عضلة درون گردانندة مربع

عضلة كوچكي در قسمت تحتاني و قدامي ساعد است سرثابت: ۴/۱

پاییني سطح قدامي زند زیرین سر متحرك : ۴/۱ پاییني سطح قدامي زندزبرين عملکرد:چرخش داخلي ساعد

MOVIE

Film26.mov

81

کتابخانه الکترونیکی پیام نور ده

 

عضلات موثر در  چرخش خارجی (سوپینیشن ) ساعد

خلفي     / سطح قدامی    محل اتصال سرمتحرك

• سوپینیشن یا چرخش خارجي ساعد به كمك عضلات دو سر بازويي (سر دراز) و عضلة برون گردانندة کوتاه و بازويي زند اعلايي انجام مي گيرد. دو عضلة دو سر بازويي و برون گردانندة كوتاه مهمترین نقش را در انجام این حرکت به عهده دارند.

. عضلة برون گردانندة كوتاه | و سرثابت: برجستگي خارجي استخوان بازو و قسمت

مجاور زند زبرینا سرمتحرک: سطح خارجي

۳/۱ فوقاني استخوان زند زبرین و عملکرد: چرخش خارجي ساعد. مؤثرترین عمل این

عضله در حرکت چرخش خارجي زماني است که آرنج در حالت باز است، و وقتي این دو حرکت (بازشدن و چرخش خارجي) تواما انجام می گیرند، بهترین وضعیت حركتي براي عضله است

محل اتصال سر ثابت

EMOSIE Ebook

PNLB

82

|

• بازویی زند اعلایی . این عضله به طور بسیار ضعیف در چرخش

خارجی مؤثر است

• عضله دو سر بازویی

اصلی ترین عضله در حرکت چرخش خارجی ساعد است.

عضلات برون گرداننده نسبت به عضلات درون گرداننده قوی ترند. ا

83

کتابخانه الکترونیکی پیام نور

 

 

هدف كلي

کننده شناخت انواع حركات ستون فقرات و عضلات عمل در حرکات

 حركات مهره هاي گردن. حركات مهرههاي پشتي احركات مهرههاي كمري حركات ستون فقرات حول محور عرضي حرکات ستون فقرات حول محور سهمی

حرکات ستون فقرات حول محور عمودي

Ebook

cor Univers

85

کتابخانه الکترونیکی پیام نور ده

 

 

حرکات ستون فقرات

حركات ستون فقرات به سه قسمت مهرههاي گردن و پشت و کمر تقسيم مي شود. هر دهند به طور کلي، حركات ستون فقرات شامل يك از این قسمتها حركاتي را انجام مي شدن جانبي (چپ و راست و چرخش حول محور شدن، بازشدن، فرا باز شدن، خم خم عمودي است

حركات مهره هاي گردن

شدن جانبي و شدن، بازشدن، فرا بازشدن، خم حرکات گردن شامل خم شدن و باز شدن از مفصل اولین مهره گردني چرخش مي باشد. حركات خم سري و حرکات چرخشي از مفصل اطلس و آکسیس انجام و استخوان پس

میگیرد

86

کتابخانه الکترونیکی پیام نور ده

حركات مهره های پشتي

بهترین و آزادترین حرکت در مهرههاي پشتي ستون فقرات

حرکات چرخشي است. با توجه به ساختار استخواني شدن جانبي، بازشدن و فرابازشدن مهره هاي پشتي حركات خم

بسیار محدود و با دامنة حركتي كم انجام می گیرد.

حركات مهره هاي كمري

حركات ستون فقرات از ناحیه کمر شامل خم شدن، بازشدن، فرا باز شدن و خم شدن جانبي مي باشد. حرکات چرخشي این قسمت از ستون فقرات محدود است و مقدار کمي چرخش در این مهره ها انجام میشود. ا

87

کتابخانه الکترونیکی پیام نور ده

 

حرکات ستون فقرات حول محور افقی – عرضی ( فرونتال)

شدن، باز شدن و فرا باز شدن ستون فقرات حول محور فرونتال انجام مي گيرد. حرکات خم شدن، سر و یا تنه از حالت آناتوميكي، موازي با سطح سهمي به جلو خم مي شود در حرکت خم شكل 1.5 الف) برگشت عضو را تا رسیدن به موقعیت طبيعي بازشدن می گویند. چنانچه حرکت باز شدن در سر یا تنه ادامه پیدا کند تا از موقعیت آناتوميكي عقبتر رود، حرکت انجام شده را فرا باز شدن مي گويند (شکل 2-1 ب). این حرکت در گردن، کمر و پشت به ترتیب

آسانتر انجام می گیرد.

(ب) فرابازشدن

(الف) خم شدن

88

کتابخانه الکترونیکی پیام نور دهد

 

 

شدن، شدن سر در مهارت سر زدن در فوتبال، خمحرکت خم باز شدن تنه در شیرجه و فرا باز شدن تنه در انجام مهارت اسيك

والیبال و دو و میداني (پرش استرادل) انجام میگیرد.

EMOSIE Ebook

PNuleb

89

کتابخانه الکترونیکی پیام نور ده

 

حرکات ستون فقرات حول محور سهمی ( ساجیتال )

خم شدن جانبی

شدن جانبي به سمت چپ و حركات خم راست حول محور سهمي انجام میشود.

شدن جانبي سر و یا تنه در حرکت خم موازي با سطح فرونتال و حول محور سهمي به يك سمت خم مي گردد. این حرکت در مهره هاي گردني و كمري آزادتر و در مهرههاي پشتي، به علت وجود سطح مفصلي دنده ها، محدودتر

است. (شكل 5- ۲) | این حرکت در مهارتهايي مثل بالا رفتن از

طناب و پرتاب وزنه به کار میرود.

 

90

حرکات ستون فقرات حول محور عمودی

حركات چرخشي ستون فقرات حول محور

عمودي صورت می پذیرد. این حرکت به ترتیب در مهره هاي گردني (اطلس و

آکسیس)، پشتي و كمري آزادتر است. ا احرکات چرخشي در مهره هاي كمري

ستون فقرات به مقدار جزئي انجام می گیرد. (شكل 5-3) حرکات چرخشي ستون مهره ها در مهارتها و ورزشهايي مثل شنا، شیرجه، بدمینتون و فوتبال به

كار مي رود.

دلالايي

MOTSIDbook

91

کتابخانه الکترونیکی پیام نور ده

 

 

 

 

عضلات موثر در حرکات ستون فقرات

هدفهاي رفتاري • شدن جانبي گردن را نام ببرید. شدن و خم کننده در حرکات خم عضلات عمل •

محل و عملکرد عضلة جناغي چنبري را بيان كنيد. . عملکرد عضلة طويل گردني را در حرکات گردن توضیح دهید. •

نقش عضلة گوشه اي را در حرکات گردن بیان کنید. شدن شدن و خم کننده در خم موقعیت سر ثابت و سر متحرك عضلات اصلي عمله

جانبي گردن را نام ببرید.

EMOSIE Ebook

PNU

92

کتابخانه الکترونیکی پیام نور ده

 

 

نکته • هر يك از عضلات بدن در اندامهاي مختلف به صورت جفت قرار دارند. براي مثال، چنانچه عضلة دو سر بازويي را در نظر بگیرید،

يك عضله در دست راست و يك عضله در دست چپ قرار دارد که هر يك از آنها در يكي از دستها عمل میکنند. با توجه به اینکه ستون کننده در آن فقرات به صورت واحد در بدن قرار دارد و عضلات عمل در طرفین این عضو به صورت قرینه اند، انقباض عضلات و حركاتي

که در این عضو ایجاد می شود، با كمي تفاوت همراه است. به این صورت که چنانچه گروهي از عضلات در يك طرف ستون فقرات شدن جانبي و اگر همان گروه از عضلات با منقبض شوند، باعث خم شدن ستون یکدیگر به صورت دوطرفه منقبض شوند، به بازشدن یا خم فقرات، برحسب موقعیت قرار گرفتن عضله در سطح قدامی یا خلفي این عضو مي انجامند. با توجه به این ویژگی ستون فقرات، عضلات

کننده روی این عضو را مختلف بیان می کنیم. عمل

PN leb

93

کتابخانه الکترونیکی پیام نور ده

کننده در ستون فقرات به دو قسمت گردن و کمر عضلات عمل

تقسيم مي شوند كنندة جانبي گردن کننده و خم عضلات خم

نام عضله

عملکرد عضله به صورت واحد

عملکرد عضله به صورت

جفت

جناغی، چنبری طویل گردنی گوشه ای |

کنندگی جانبی، چرخش خم کنندگی کنندگی جانبی، خم خم

کنندگی، کنندگی، خم خم ثابت کننده گردن

|

جانبی

انقباض يك طرفة عضلات مهره اي راسي و مهره اي گردني نیز در خمش جانبي گردن دخالت دارند.

94

عضلة جناغی چنبری

عضله جناغی - چنبری پستانی

 

در قسمت قدامي گردن قرار دارد کننده از عضلات بزرگ و قوي عمل در گردن است

از قسمت فوقاني استخوان جناغ و قسمت داخلی استخوانهاي ترقوه | منشأ میگیرد، به بالا امتداد می یابد

و سر متحرك آن به زايدة پستاني استخوان گیجگاهي متصل مي شود.

Sternocleidomastoideus Trapezius

Supraclavicular fossa

Submaxillary triangle

Hyoid bone Thyroid cartilage Cricoid cartilage

Clavicle

Infraclavicular fossat Clavicular head

rnocleidomastoideus Sternal head

Jugular nolca

95

 

عضلة طویل گردنی  

موقعیت : این عضله در قسمت خلفي • گردن و در سطح مهرههاي گردني قرار

دارد. سر ثابت : مهرههاي گردني و سه مهرة •

پشتي سر سري و چهار مهرة متحرك استخوان پس

بالايي گردن عملکرد: خمش سر با عضلات راست رأسي خارجي، راست رأسي قدامي و

طويل راسي مي باشد.

EMOSIE Ebook

PNUO

96

کتابخانه الکترونیکی پیام نور ده

 

 

عضلة گوشه ای

در صورتي که کتف به كمك عضلات دیگر ثابت شده باشد،

انقباض عضلة گوشه اي در حركات گردن مؤثر است.

97

 

 

عضلات  باز کننده (فلکسور) و فرا بازکننده گردن

نام عضله عملکرد عضله به صورت واحد عملکرد عضله به صورت جفت

اي مهره عضلات رأسي مهرهاي

مهرهاي گردني مورب رأسي فوقاني

مورب رأسي تحتاني راست بزرگ رأسي خلفي راست كوچك رأسي خلفي

نیم خاري رأسي نیم خاري گردني

باز کننده جانبي، چرخش سر باز کننده جانبي، چرخش سر باز کننده جانبي، چرخش سر باز کننده جانبي، چرخش سر باز کننده جانبي، چرخش سر باز کننده جانبي، چرخش سر

باز کردن، فرا باز کردن باز کردن، فرا باز کردن باز کردن، فرا باز کردن باز کردن، فرا باز کردن باز کردن، فرا باز کردن باز کردن، فرا باز کردن باز کردن، فرا باز کردن باز کردن، فرا باز کردن |

PNUD

98

کتابخانه الکترونیکی پیام نور

 

عضلات  مهره ای راسی و مهرهای گردنی

موقعیت این عضلات در قسمت فوقاني و خلفي ستون فقرات قرار

دارد.

است تا نيمة فوقاني ليگامنت پشت

گردني، زايدة شوكي مهرة هفتم گردني و شش مهرة فوقاني پشتي - به زايدة پستاني استخوان

گیجگاهی قسمت مجاور استخوان سري و سه مهرة بالايي گردن پس

MOTSIDbook

99

کتابخانه الکترونیکی پیام نور ده

 

حركات ستون فقرات در ناحية گردن حایز اهمیت است و در تمرینات باید

به آن توجه خاصي کرد. دامنه حرکت سر به طرف عقب نسبت به سه جهت دیگر محدودتر است و نمي تواند به همان اندازه که در جهات دیگر

. حركت مي كند به طرف عقب نیز حرکت کند آن قسمتهايي که در شکل به صورت رنگي نشان داده شده است محدوده اي

است که، چنانچه سر حرکات چرخشي را با سرعت انجام دهد، الیگامنتهاي آن دچار صدمه خواهند شد. بنابراین، اگر شما به آرامي و با تسلط سر خود را از ناحية مهره هاي گردني بچرخانید، احتمال خطر

وجود نخواهد داشت.

شکل 5-۸

100

کتابخانه الکترونیکی پیام نور ده

 

 

کننده جانبی تنه کننده و خم عضلات خم

نام عضله   عملکرد عضله به صورت واحد    عملکرد عضله به صورت جفت

شدن جان شدن جانبی خم

راست شکمی مورب خارجی شکمی مورب داخلی شکمی   مربع کمری   پسواس

شدن جانبی و چرخش خم  شدن جانبی خم شدن جانبی خم شدن جانبی خم

شدن خم

شدن خم ثابت کننده مهره های کمری ثابت کننده مهره های کمری

عضله راست شكمي مهمترین عضله در خم شدن تنه وعضلات مورب خارجی و داخلی عضلات اصلي در حركت خم شدن جانبی تنه می باشد که شرح داده خواهد

شد.

EMOSIE Ebook

101

 

 

عضلة راست شکمی

موقعییت در قسمت قدامي شکم قرار دارد و قابل لمس است

سر ثابت : لبة فوقاني عانه سر متحرك: غضروف دندهاي دنده هاي پنجم، ششم و هفتم عضلة راست شكمي، علاوه بر عملکرد حرکتي،

که در جدول 5-3 بدان اشاره شده، در تثبیت لگن خاصره اهمیت بسیار دارد و در صورتي که بالا تنه

ثابت باشد، در خم کردن لگن نیز دخالت دارد. باز دراز بکشید و بالا تنه اتان را تا حد چنانچه به صورت طاق ممكن بدون اینکه از مفصل ران كمك بگیرید خم کنید، عضلة راست شكمي شما در حداکثر ظرفیت خودش کوتاه ميشود.

 

102

 

 

عضلة  مورب خارجي

موقعیت : در قسمت خارجي و در طرفین • عضلة راست شكمي قرار گرفته است

سر ثابت : سطح قدامي تاج خاصرهاي

- سر متحرك: لبة هشت دندة پاییني انقباض دو طرفة عضله باعث باز شدن تنه و انقباض يك طرفة آن باعث حرکت باز شدن جانبي تنه ميشود. بعلاوه انقباض طرف

راست عضله، بدن را به سمت چپ و انقباض طرف چپ عضله بدن را به سمت

راست ميچرخاند.

EMOSIE Ebook

PNUD

103

کتابخانه الکترونیکی پیام نور ده

 

 

عضلة مورب داخلي

موقعیت : در زیر و در خلاف جهت عضله مورب

خارجي قرار گرفته است سر ثابت : نیمه بالايي لیگامنت کشاله راني و

قدامي تاج خاصره سر متحرك: غضروف دنده هاي هشتم، نهم و دهم و خط

سفید

عملکرد انقباض دو طرف این عضله باعث باز شدن تنه، انقباض طرف چپ آن باعث چرخش تنه به سمت چپ و انقباض طرف راست

باعث چرخش تنه به سمت راست ميشود.

EMOSIE Ebook

104

کتابخانه الکترونیکی پیام نور ده

 

عضله مربع کمری

 

موقعییت در قسمت خلفي تنه و جنب ستون

مهره هاي كمري قرار دارد. سرثابت عضله : تاج خاصره اي و زايدة عرضي چهار مهره پاییني کمر

سرمتحرك عضله :دندة دوازدهم و زايدة عرضي دو مهرة بالايي کمر متصل

ميشود. ا عملکرد: انقباض دو طرف عضله باعث ثابت شدن مهره هاي كمري و انقباض يك طرفة

آن باعث باز شدن جانبي مي گردد. ۱

Payam Noor Unabol

Pied

105

کتابخانه الکترونیکی پیام نور ده

 

 

عضلة پسواس (سوئز)

 

زماني که پاها ثابت باشند، مانند حرکت دراز و نشست، این

عضله در حرکات کمر مؤثر است

yal Noor University Eboo

106

کتابخانه الکترونیکی پیام نور ده

 

 

عضلة عرضی شکمی

SE

عضله اي است که در ظاهر بدن و شکیل کردن تنه و در تناسب اندام از اهمیت خاصي است و

در هيچ يك از اندامها حرکت ایجاد نمی کند.

وقتي که حفرة شكم حجيمتر مي شود یا به هر نحو دیگري فشار شکم زیاد می شود، این عضله

در شکل دادن به بدن نقش مهمي را به عهده دارد و با انقباض خود فشار وارد بر دیسكها

را تقليل ميدهد.

book

MESTE

107

کتابخانه الکترونیکی پیام نور ده

 

 

کننده تنه كننده و فراراست عضلات راست هدفهاي رفتاری

نام عضله |

عملکرد عضله به صورت واحد

عملکرد عضله به صورت

جفت

خاصره ای

3

چرخش جزئی باز شدن و فرا بازشدن

طويل | خم کردن جانبی، چرخش جزئی

باز شدن و فرا بازشدن

شوکی | خم کردن جانبی، چرخش جزئی  ا باز شدن و فرا بازشد

مهامه ایم

Naar UniwerSibook

108

عضلات چرخاننده ستون فقرات

بین خاری چرخش دهنده بلند۔ چرخش دهنده کوتاه -

بین خاری

مهره هاي پشتي و گردني داراي حركات چرخشي آزادتري اند مهره هاي كمري در این حرکت محدودیت دارند. برخي عضلات

کردن جانبي مثل جناغي چنبري یا مورب خارجي که در خم گردن یا تنه دخالت دارند در چرخش ستون فقرات مؤثرند. این عضلات، سطحي و بزرگ اند و در چرخش ستون فقرات تأثير دارند. عضلات عمقي دیگري هستند که به مهره هاي ستون فقرات اتصال دارند (عمدتا از زايده هاي عرضي به زايده هاي شوكي مهره ها کشیده شده اند و باعث حرکات چرخشي ستون شوند. فقرات مي

 این گروه عضلات که چرخش دهنده های ستون فقرات نام دارند به دو دسته، بلند و کوتاه، تقسيم مي گردند. عضلات دیگري، شامل عضله چند سر و نیم خاري پشتي، در حرکات چرخشی ستون فقرات مؤثرند.

 

109

 

تصویر زیر برشي افقي از بدن را نشان ميدهد. با بررسي اين شكل، ما می توانیم اندازه سطح مقطع عضلات ناحیه شکم و پشت را با یکدیگر مقایسه کنیم.

١. راست شکمی

۲,مورب خارجی

۳ مورب داخلی

4 عرضی شکمی

5 مربع کمری

6 خاصره ای پسواس

.

۷. راست کننده مهره ها

110

کتابخانه الکترونیکی پیام نور ده

 

 

عضلات عامل حركات ستون فقرات

نام عضله جناغی، چنبری، بستانی

طويل گردنی

عضلات مهره ای

کردن سر

راست شکمی مورب خارجی

| سر ثابت

سر متحرک

و عملکرد | قسمت فوقانی جناغ و قسمت

زایده پستانی | خم کردن، خم کردن جانبی و داخلی ترقوه

چرخش گردن | مهره های گردنی و سه مهره | سری و چهار مهره بالای استخوان پس شدن جانبی و چرخش خم

و گردن

- گردن | نیمه پایینی لیگامنت، پشت | زایده پستانی استخوان گیجگاهی وا شدن جانبی، چرخش، خم گردنی و زایده شو کی | سری و سه قسمت استخوان پس

راست کردن، راست مهره هفتم گردنی و شش

و مهره بالای گردن - مهره بالایی پشتی | |

لبه فوقانی عانه | غضروف دنده های پنجم، ششم و هفتم | شدن جانبی تنه شدن، خم سطح قدامی تاج خاصره

لبه هشت دنده پایینی | شدن جانبی و شدن، خم خم

چرخش تنها | نیمه بالایی لیگامنت کشاله | غضروف دنده های هشتم، نهم و دهم و شدن جانبی تنه شدن، خم خم رانی و

-

خط سفید ۱ خاصره تاج قدامی | تاج خاصره و زائده عرضی و

دنده دوازدهم و زائده | شدن جانبی تنه، ثابت خم چهار مهره پایینی

بالایی کمر مهره دو عرضی کننده مهره های کمری سطح خلفی و تحتانی خارجی، | | زاویه دنده ها و زائده عرضی تمامی

- شدن جانبی، چرخش خم البه و زاویه تحتانی دنده

مهره ها و پایه جمجمه راست کردن و فرا راست هفتم، زائده شوکی

کردن تنه تمامی مهره های کمری، چهار مهره پشتی و زائده عرضی تمامی مهرههای

کتابخانه الکترونیکی پیام نور

مورب داخلی

خط سفید

مربع کمری

کننده ستون مهره هار است

111